Doğal yaşam alanında Nijerya’dan Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğu kesimlerine kadar yayılım gösteren paşa kılıcı bitkisinin kuşkonmazgiller (Asparagaceae) familyasına mensup çiçekli bir bitki türü olduğu kabul ediliyor. Paşa kılıcı bitkisi; peygamber kılıcı çiçeği, kılıç çiçeği, yılan bitkisi, Aziz George’un kılıcı, altın kuş kafesi, iyi şanslar çiçeği ve kaynana dili gibi farklı şekillerde de adlandırılıyor. Botanik literatürü içerisinde ilk olarak Sansevieria cinsi altında konumlandırılan paşa kılıcı bitkisinin, gerçekleştirilen genetik araştırmalarla birlikte Dracaena cinsine dahil edilerek yeniden sınıflandırıldığı biliniyor. Paşa kılıcının bilimsel ismindeki "Dracaena" ifadesi Yunanca’da ‘’dişi ejderha’’ anlamına gelirken, "trifasaciaata" kelimesi ise "üç demet" manasını içeriyor.
Afrika topluluklarının paşa kılıcı bitkisinin liflerinden çevre dostu ve doğada biyolojik olarak yok olabilen halatlar, iplikler ve tekstil ürünleri imal ettikleri söylenir. Malezya’daki yerli halk ise kulak enfeksiyonlarını ve kulakta meydana gelen şişliklerin tedavisi için paşa kılıcı bitkisine başvurur. NASA tarafından 1989 yılında yapılan "İç Mekân Hava Kirliliğinin Azaltılması için Peyzaj Bitkileri" (Interior Landscape Plants for Indoor Air Pollution Abatement) adlı araştırma sonucunda havadan benzen ve formaldehit gibi hava kirletici maddeleri çekebildiği ortaya çıkan paşa kılıcının bu özelliğe sahip nadir türlerden olduğu uzmanlarca bilhassa belirtiliyor.
Paşa kılıcının iç mekân bitkisi olarak yetiştirilmesi küçük çocuklar ve evcil hayvanların sağlığı açısından majör bir problem olarak görülmüyor. Fakat paşa kılıcı yaprakları fazla miktarda tüketildiği takdirde az miktarda da olsa mide ve bağırsakta ağrıya neden olacak toksik maddeler barındırıyor. Bununla birlikte 2017 yılında gerçekleştirilen bilimsel bir deney kapsamında paşa kılıcı özü tükettirilen kobay fareleri arasında 24 saat süre boyunca ölüm yaşanmadığı bilim insanlarınca onaylanıyor.
Paşa kılıcı bitkisinin Dracaena trifasciata çeşidi, "laurentii","Bantel's sensation" ve "Golden hahni" çeşitleriyle birlikte Kraliyet Bahçıvanlık Derneği'nin Bahçe Liyakat Ödülü’nü kazanmasıyla biliniyorken, resim sanatının bölgeselcilik akımında dünyaca ünlü temsilcisi Amerikalı ressam Grant De Volson Wood’un Batı sanatının ikonik bir örneği haline gelen "American Gotik" adlı tablosunda yine paşa kılıcı bitkisi karşımıza çıkıyor.
Başlıca Paşa Kılıcı Çeşitleri
Paşa kılıcı bitkisinin birçok çeşidi bulunuyor. En bilinen paşa kılıcı türü, düz tür olarak da tanımlanan Dracaena trifasciata koyu yeşil, düzensiz, yatay alacalı yeşil yaprakları ile dikkat çekiyor. 1,2 metreye kadar boy atabilen bu tür, geçmişte Sansevieria trifasciata ismi ile anılıyordu. Günümüzde hâlâ en yaygın paşa kılıcı türü olarak biliniyor.
"Laurentii" ismiyle anılan paşa kılıcı çeşidi; alacalı yeşil yaprakların kenarları boyunca parlak sarı altın şeritlere sahip olmasıyla diğer paşa kılıcı çeşitlerinden ayrışıyor.
"Moonglow" olarak nam salan paşa kılıcı çeşidi; yaprak kenarı boyunca dar koyu yeşil bantlı ve minimal renkli, daha geniş gümüşi yeşil yapraklarıyla dikkat çekiyor.
"Bantel's Sensation" adlı paşa kılıcı çeşidinin yaprakları bir metre uzunluğa kadar büyüyen sıra dışı dikey beyaz şeritlere sahipken, söz konusu yaprakların eni, diğer paşa kılıcı çeşitlerinin çoğundan daha dar oluyor.
"Hahnii" olarak tanımlanan paşa kılıcı çeşidi yalnızca 15 cm'ye kadar büyüyen cüce bir tür olmasıyla biliniyor. Halk arasına yaygın adı "kuş yuvası yılan bitkisi" olan bu çeşidin iç mekanda yetiştirilmesi için küçük bir saksı kullanılması yeterli oluyor.
"Altın Hahnii" isimli cüce paşa kılıcı çeşidi ise "Hahnii" çeşidinden farklı olarak kenarları boyunca geniş altın şeride sahip yapraklar barındırıyor.
Oldukça keskin bir dikenle biten yuvarlak boru şeklindeki gövdelere sahip ilginç bir paşa kılıcı türü olan Dracaena angolensis, aynı zamanda "mızrak yılanı bitkisi" veya "puro yılanı bitkisi" olarak da adlandırılıyor. Bu türdeki bazı paşa kılıcı bitkileri yetiştirildiği kabın çevresinin 90cm ötesine kadar yayılabiliyor. Söz konusu paşa kılıcı türü geçmişte Sansevieria cylindrica olarak tanımlanıyordu.
"Deniz yıldızı" takma ismiyle anılan Dracaena angolensis diğer çeşitlere nazaran daha kalın ve daha kısa yapraklara sahip olmasıyla ayırt ediliyor.
Dracaena hanningtonii veya ‘’Samuray Cücesi’’ namıyla bilinen paşa kılıcı çeşidi neredeyse her yerde yetişen bir cüce bitki olarak tanınıyor. Yaprakları kalın, kısa, V şeklinde olan bu çeşidin yapraklarının kenarları kırmızı rengiyle dikkat çekiyor. Bu tür eskiden Sansevieria ehrenbergii adı ile literatürde yer alıyordu.
Mazide Sansevieria kirkii olarak tescillenmiş olan Dracaena pethera, yeraltındaki rizomlar vasıtasıyla yetişmesi sebebiyle uzmanlarca benzersiz bir paşa kılıcı çeşidi olarak gösteriliyor. Dracaena pethera, aynı zamanda kırmızı ve beyaz tonlara sahip sert mavi-gri alacalı yapraklarıyla tüm paşa kılıcı türleri arasında adından söz ettiriyor.
Dracaena pethera "Coppertone" isimli paşa kılıcı çeşidi; geniş dalgaları olan, kenarlı yapraklarının alacalı koyu yeşil ve bakır renkteki tonuyla tüm dikkatleri üzerine çekiyor.
Dracaena masoniana adlı paşa kılıcı çeşidi; geniş sandal küreğine benzeyen yaprakları nedeniyle "köpekbalığı yüzgeci" veya "balina yüzgeci" olarak da isimlendiriliyor. Bu paşa kılıcı çeşidinin koyu yeşil yapraklarının dikkat çekici beyaz lekeleri ve mor kenarları bulunuyor. Bu türün eski adı Sansevieria masoniana olarak kullanılıyordu.