Adım Adım Orkide Bakımı Ve Püf Noktaları

Papatyagiller (Asteraceae) familyasıyla beraber çiçekli bitkiler arasında en büyük iki aileden biri olan Salepgiller familyasına mensup olan orkidelerin dünya üzerinde 763 cinsi ve hâlihazırda kabul edilen (yeni türleri de keşfedilebiliyor) 28.000 türü bulunuyor. Antarktika anakarası haricinde tüm kıtalarda yaşamını sürdürebilen orkidelerin mazisi Dominik Cumhuriyeti’nde bulunan bir fosildeki örneğine binaen 145 milyon öncesine dayanıyor. Antik Yunanlılar ve Romalıların şifa kaynağı olarak tanımladıkları ve tıp alanında değerlendirdikleri orkidelerin isim babası botanik biliminin kurucusu olarak kabul edilen meşhur filozof Theophrastus olarak biliniyor. Eflatun’un (Platon) talebelerinden olan Theophrastus kaleme aldığı Bitkilerin Tarihi Üzerine (Peri Phyton Historia) isimli eserinde orkidelere kök yapılarındaki yumrular nedeniyle antik Yunancada testis manasına gelen Orchis adını veriyor. Orkideler Uzakdoğu tarihinde de adından söz ettiren bir bitki türü olarak dikkat çekiyor. Milattan önce 2.800’de yaşayan Çin İmparatoru Shen Nong’un buyruğu ile yazılan ve bitkilerin hastalıkların tedavisinde kullanımına dair çeşitli püf noktaları barındıran Nong Bencao Fing makalesinde sümbül orkidenin (Bletilla striata) ismine rastlanıyor. Yine dünya düşünce tarihine önemli katkıları bulunan Antik Çin dönemi filozofu Konfüçyüs orkideleri "kokulu bitkilerin şahı" şeklinde tanımlıyor ve bu bitki türünü şeref ile faziletin nişanesi olarak belirtiyor.

Yüksek fiyatıyla bilinen hakiki salep ve doğal vanilya gibi gıda, parfümeri, tıp sahasında faydalanılan maddelerin de kaynağı olan orkideler, ülkemizde 25 cinsi ve 50’den fazla türü bulunuyor. Bazı türleri tek seferde milyonlarca tohum üretebilen orkidelerin 90-100 sene civarı ömrü olan çeşitleri de doğada yer alıyor. Yaban yaşamındaki birçok bitkinin aksine insanlar üzerinde alerjen bir etkisi bulunmayan orkideler çok çeşitli aromaları bünyelerinde barındırıyor. En bilinen aromaları bal ve vanilya olan orkidelerin pek duyulmamış olan aromalarından biri ise çürük et kokusuyla dikkat çekiyor. Malezya’ya özgü "Gold Kinabalu" orkideleri yetiştirilmeye başlanmasından 15 yıl sonra çiçek açması sebebiyle nadide bir tür olarak bitkiseverleri mest ediyor. Bu türün bir başka özelliği ise dünyanın en pahalı orkidesi unvanını elinde bulundurması. Bir Gold Kinabalu filizinin değeri yaklaşık olarak 5.000$’a tekabül ediyor. Böceklerle beslenen etçil türleri de bulunan orkidelerin olgunluk döneminde 35 metreye kadar boylanabilen türleri de var.

Orkide Bakımına Dair İpuçları

Orkidenin Işık İhtiyacı Nedir?

Güneş ışığı ile arası pek iyi olmayan orkidelerin direkt olarak yapraklarını ısıtan güneş ışığı yerine yüzde 50 oranında filtrelenmiş, dolaylı şekilde ışıkla buluşması öneriliyor. Orkidelerin çiçek açması için güneş ışığı önemli olduğundan güneşten tamamen mahrum ve loş bir noktaya bitkinizi konumlandırmamanız gerekiyor.

Orkide Sıcağı Sever Mi?

Orkideler her ne kadar tropikal bitkiler olarak bilinse de özellikle yaz sezonunda sıcaklığın yüksek derecelere ulaştığı bölgelerde yetiştirilmeye uygun bitkiler sınıfında gösterilmiyor. Orkide bitkisi çoğunlukla sağlıklı bir gelişim sürecine sahip olması adına ideal ısı derecesinin 18ºC-29ºC arasında seyretmesi tavsiye ediliyor.

Orkide Bitkisinde Nemlendirme Nasıl Olmalı?

Çok fazla alt türe ev sahipliği yapmasından dolayı farklı nem talepleri olan orkideler, genel anlamda ele alındığında gündüzleri asgari olarak %50, geceleri ise yine en az %70 oranında neme ulaşan ortamlarda sağlık ve hızlı bir biçimde gelişim gösteriyor.

Orkide İçin Sulama Miktarı Nedir?

Orkidelerin yaşam sürecinde sulama faaliyeti en önemli husus. Orkideleri ihtiyacından fazla suya maruz bırakmanız, bitkinin köklerinde geri dönülmesi imkânsız hasarlara yol açıyor. Uzmanlarca yedi günde bir, belli bir ölçü kabı kullanarak oda sıcaklığındaki suyla orkideleri sulamanız tavsiye ediliyor.

Orkide Toprağı Nasıl Olmalı?

Tüm toprak türlerinde yaşamını sürdüremeyen orkidelerin yetiştirilmesinde kendine has topraklar kullanılıyor. En ideal orkide toprağına ulaşmak için çeşitli torf ve lifler kullanılarak hazırlanan bir karışım yapılması yeterli oluyor. Saksı değişimi yapılacağı dönem toprağın da değiştirilmesi orkidelerin sağlıklı bir şekilde büyümesi için önem arz ediyor.

Orkide İçin Gübreleme Nasıl Olmalı?

Diğer süs bitkilerinden farklı bir yetiştirilme sürecine sahip olan orkidelerin her dönem sıvı ve katı gübreler ile beslenmesi gerekiyor. 30 günde bir sıvı gübre ile yapılan gübreleme işlemi orkidelerin çiçek açması açısından önem arz ediyor. Bazı bitki severler bitkinin toprağının gübreyi yavaşça emmesini istedikleri için sıvı gübreyi buzluklarda dondurarak kullanmayı tercih ediyorlar.