Toprak Saksılar Hakkında Merak Edilenler

Botanik dünyasının en klasik saksı türü olarak nam salan toprak saksılar, her döneme uygun olan yapılarıyla günümüzde hâlâ bitki severler tarafından sıkça tercih ediliyor. Uluslararası bitki yetiştiriciliği sektöründe ‘’terra cotta ‘’ şeklinde adlandırılan toprak saksıların, bu ismi almasına sebep olan Latince menşeili kelimeler ‘’pişmiş toprak‘’ anlamına geliyor. Toprak saksıların beynelmilel tanımlayıcısı konumunda bulunan söz öbeğinin, batı Avrupa dillerine İtalyanca’dan sirayet ettiği düşünülüyor.

Dekoratif amaçla, muhtelif renklere boyanabilen toprak saksıların orijinal rengi olan ateş kırmızısı tonunun ortaya çıkmasına sebep olan şeyin, toprağın yaratılışı gereği bünyesinde barındırdığı demirin, pişirme işlemi esnasında oksitlenmesi olduğu kaydediliyor.

Mazisi antik Mısır uygarlığına değin uzandığı kabul edilen toprak işleme sanatı kapsamında toprağın, tarihin farklı safhaları boyunca insanlar tarafından hanelerin çatılarının kapatılması, abide şahsiyetlerin büstlerinin oluşturulmasında ve bitki yetiştirmek amacıyla toprak saksı imal edilmesi aşamalarında kullanıldığı biliniyor. Çıplak gözle bakıldığında katı formu nedeniyle doğa aşıklarınca hava sirkülasyonuna olanak sağlayan toprak saksılar, esasında sahip oldukları gözenekler sayesinde, içine yerleştirilen bitkilerin talep ettikleri oranda hava dolaşımına izin veren yapılarıyla dikkat çekiyorlar. Nefes alabilen yapısının yanı sıra, doğal bir ısı düzenleyicisi olarak da adından söz ettiren toprak saksılar, bilhassa dış mekânda büyütülen bitki türlerinin iklim koşulları çerçevesinde maruz kalabileceği ani sıcaklık değişimlerine karşı bir koruyucu vazifesi görüyor.

Natürel bir malzeme olmasından dolayı misafir ettiği bitkilerin yaban hayatı içindeki ortamlarını taklit etme hususunda sentetik malzemeden üretilmiş saksılara nazaran daha uzman bir duruş sergileyen toprak saksılar, aynı zamanda su geçirgenliği özelliğiyle de diğer saksı türlerinden ayrışıyor. Bazı durumlarda içeriden dışarıya ya da tam tersi yönde asgari oranda da olsa su transferini engellemek isteyen üreticiler toprak saksıları sır ile kaplayabiliyorlar, ancak sırsız toprak saksıların sayısının, sırlı toprak saklılarınkinden çok daha fazla olduğu biliniyor.

Çevre dostu olmasıyla en iyi saksı seçenekleri arasında gösterilen toprak saksılar, üretildikleri malzemeden ötürü öteki saksı türlerine göre çok daha ağır bir yapıda oluyorlar ve bu sayede özellikle dış sahalarda sert rüzgârlara maruz kalsalar bile konumlarını muhafaza edebiliyorlar. Pek fazla türü bulunan toprak saksıların boyutları, dekoratif tarzları, kullanım amaçları (iyi bir drenaj maksadıyla delikli olarak imal edilebiliyorlar) ve fiyatları değişkenlik gösteriyor. Üretici firmalarca drenaj anlamında da fayda vermeleri adına delikli modelleri de yapılan toprak saksılar, sahip olduğu niteliklere ek, bu yeteneğiyle de bitkilerin kök kısımlarında su birikmesi nedeniyle ortaya çıkan çürüme sorununa karşı bir çözüm bulucu olarak karşımıza çıkıyor. Yine çeşitli sebeplerden dolayı kırılan toprak saksı parçaları drenaja destek olmak amacıyla farklı saksı türlerinin dip kısmına dolgu malzemesi olarak yerleştiriliyor.

Toprak saksılar; turunçgiller, sulu meyveler ve kaktüsler gibi kurak bir ambiyans isteyen bitki tipleri için mükemmel tercih olarak gösterilirken, fideler ve eğrelti otları gibi sürekli olarak nemli ortamlarda bulunması gereken bitki çeşitlerinin ekilmesi adına tavsiye edilmiyor. Uzmanlar, toprak saksılara bitki ekimi yapılmadan evvel saksıların iyice ıslatılmasını öneriyorlar. Bitkinizi toprak saksıya ekmeden yaklaşık bir gün önce saksınızı su ile buluşturmanız en ideal seçenek olarak gözüküyor. Şayet, toprak saksınızın rengi açık tondan koyu tona doğru geçiş yaparsa, bitkilerinizin saksı içinde rahat hava teneffüs edebileceği sonucunu çıkarabiliyorsunuz. Toprak saksınız ile ilgili unutmamanız gereken en önemli konulardan birisi ise kırılganlık olarak dikkat çekiyor. Hammadde ve üretim kalitesine binaen kırılganlık ve sertlik derecesi farklılık gösteren toprak saksılarınızı bilhassa içleri toprakla doluyken hareket ettirecekseniz aşırı ihtimam göstermeniz gerekiyor. Aksi halde toprak saksınız kolay bir biçimde kırılarak kullanım dışı kalıyor.